Wij brouwen bier, op onze blog vind je veel posts over bier brouwen, onderdelen van het bier brouwen en randzaken. Daarnaast zie je misschien wel eens foto’s op onze social media (Instagram of Facebook). Het is dan best mogelijk dat je niet weet hoe bier brouwen nou eigenlijk werkt. Daarom wil ik in deze blog graag uitleggen wat bier brouwen is en hoe bier brouwen in de basis werkt.

Basisingrediënten bier brouwen

Een bier staat altijd uit een aantal ingrediënten. Hiervan zijn er vier ingrediënten die een basisplaats hebben in het bier.

Mout is het eerste ingrediënt. Mout is een graansoort welke ontkiemd en gedroogd is. Meestal wordt er gebruik gemaakt van de graansoort gerst maar ook tarwe of boekweit zien we wel eens langskomen. Mout is belangrijk omdat de enzymen zorgen voor de suikers die later omgezet kunnen worden in alcohol. Het mout heeft daarnaast ook invloed op de kleur, geur en smaak van het bier.

Gerst toevoegen
Mout

Hop is het tweede ingrediënt en komt van een plant die het neefje is van de hennep. Hop staat bekend om twee eigenschappen: de bitterheid en de bloemige aroma’s die het kan afgeven. Dit zijn direct twee verschillende soorten hop: de aroma-hop voor de geur en de bitter-hop voor de bitterheid. (Ja, dat had je vast zelf ook wel kunnen verzinnen). In bijvoorbeeld IPA’s is hop een belangrijk onderdeel vanwege deze eigenschappen. Een andere belangrijke eigenschap is dat hop zorgt voor een langere houdbaarheid van het bier.

Hop
Hop

Gist is het derde basisingrediënt. De gist heeft als belangrijke taak om de suikers om te zetten in alcohol. En dat is wat we graag willen. Gist is eigenlijk een bacterie die ook overal om je heen in, maar in bier willen we (over het algemeen) een gespecificeerd gist welke beter te controleren is. Gist is bij bijvoorbeeld het biertype weizen ook nog eens een smaakmaker, er zitten namelijk echt geen bananen in dat bier.

Gisstarter
Giststarter

Water is het laatste ingrediënt dat in de basis gebruikt wordt. Water, de bron van al het leven is dus ook een belangrijk bestandsdeel in bier. Het water zal uiteindelijk de suikers opnemen die omgezet worden naar alchohol, de aroma’s en de bitterheid van het hop overnemen. Oftewel, onmisbaar in bier.

Stappen Bier brouwen

Recept

Voor het brouwen van bier is het allereerst van belang dat je weet wat je wilt gaan brouwen. Een recept is dan handig omdat hier in staat met welke ingrediënten je werkt en welke schema’s je dient aan te houden. Belangrijk is wel om eerst te bepalen wat voor bier je wilt brouwen.

Een recept bestaat altijd uit de basisingrediënten zoals hierboven gespecificeerd. Daarnaast kan, afhankelijk van het type bier, er gekozen worden om zaken toe te voegen zoals kruiden, houtsnippers of zelfs karamel.

Schoonmaken

De eerste stap is schoonmaken. Naast dat schoonmaken ongeveer 66% van een brouwdag behelst en schoon werken prioriteit nummer 1 is dien je eerst je brouwapparatuur schoon te maken. Zorg dat je schoonmaakmiddel, alcohol en schone doeken of papier in huis hebt om dit te doen. Ook een emmer waarin je een chloortablet in oplost kan handig zijn.

Schroten

De eerste stap van het brouwen is het scrhoten van het mout. Wat je met schroten doet is het kafje van de mout breken zodat het zetmeel bereikbaar is. Hiervoor heb je een schrootmolen nodig en een bakje of zak om het geschrootte mout in op te vangen.

Maïschen

Als je hebt geschroot en je het water in je maïschketel op de starttemperatuur hebt gebracht voeg je het geschrootte mout toe. Vervolgens werk je het schema af. Tijdens het maïschen maak je gebruik van verschillende temperaturen die elk zijn eigen functie hebben. Zo zorgt de ene temperatuur ervoor dat je eiwitten afbreekt en zorgt de andere temperatuur voor vergistbare suikers die je nodig hebt voor de alcohol.

Filteren

Na je het maïschschema hebt afgerond ga je filteren. Je circuleert het wort – zo heet het vloeibare deel van je maïsch nu – over het vaste deel maisch om zoveel mogelijk suikers uit het vaste deel in het vloeibare deel te krijgen. Op deze manier zorg je voor een hoger rendement en maak je optimaal gebruik van de mout.

Koken

Het koken van je wort is nodig om een aantal verschillende redenen: ten eerste voeg je tijdens het koken de hop toe. Het goedje dat bitterheid en aroma kan afgeven. Ook zorg je ervoor dat de eiwitten die meegekomen zijn vanuit het maïschen uitvlokken. Als laatste zorg je ervoor dat je wort steriel wordt, wel zo belangrijk want je wilt natuurlijk geen infectie in het biertje waar je nu al zoveel energie in hebt gestopt. Doorgaans duurt het koken tussen de 60 en 90 minuten.

Koelen

Nu komt een belangrijk onderdeel, je moet het kokende wort koelen naar een temperatuur van ongeveer 18 graden. Dit moet je doen omdat de gistcellen zich comfortabel voelen in een temperatuur van 18-25 graden. Gist in kokend wort gooien is niet aangeraden omdat de gistcellen dit niet overleven. Zoals je al hebt kunnen lezen is gist een bacterie, dus nu je wort zo afgekoeld is is het van enorm belang dat je hygiënisch werkt omdat ook andere bacteriën in je bier kunnen komen die je er liever niet in hebt.

Overhevelen naar de vergistingstank

Als je wort is afgekoeld kun je het overhevelen in een vergistingstank. In deze tank moet je tevens het gist toevoegen. Het overhevelen is zoals hierboven al aangegeven behoorlijk kritiek vanwege de bacteriën die je niet in je bier wilt hebben.

Vergisting

Als je bier is overgeheveld naar de vergistingstank dien je het gist toe te voegen. Het gist zorgt ervoor dat de suikers worden omgezet in alcohol. In de regel heeft een gist 1 tot 2 weken nodig om alle suikers naar alcohol. Vergisting dient te gebeuren op een comfortabele temperatuur van tussen de 18 tot 25 graden. Doordat gist behoorlijk actief is genereert het zelf ook wat warmte. Door monsters te nemen kun je kijken hoever de vergisting is. Wanneer alle suikers omgezet zijn of de gist geen activiteit is kun je verder met de volgende stap.

Bottelen

En die volgende stap is bottelen. Hierbij gaat het bier – het is inmiddels geen wort meer, er zit immers alcohol in – zoals de naam al verraadde op de fles. Nadat je de flessen hebt schoongemaakt, je de dopjes hebt gesteriliseerd en eventueel nog wat suiker hebt toegevoegd aan je bier voor de hergisting op de fles ga je het bier daadwerkelijk op de fles zetten. Bij de hergisting voeg je wat suiker toe aan het bier zodat de gist nog even wat suikers om kan gaan zetten in zowel alcohol als koolzuur. Dit is wel zo fijn omdat je over het algemeen geen bier zonder koolzuur wilt hebben. Nadat je alle flessen hebt afgedopt, de hele boel weer hebt schoongemaakt zet je de flessen nogmaals voor een week of twee weg op de welbekende comfortabele temperatuur van 20-25 graden.

Proeven

De dag waarvan je wist dat ‘ie komen zal is eindelijk aangebroken. Je mag je versgebrouwen bier proeven. Drie tot vier weken na de brouwdag is het dan tijd om te proeven. Dit doe je natuurlijk voor spanning, omdat je de smaak nog niet precies weet. Kun jij nu bier brouwen? Als het bier goed is ben je blij, maar als je dit recept voor het eerst gebrouwen hebt zul je vast nog wel wat punten hebben die je wilt verbeteren. Hoe je ’t ook wendt of keert, het eerste keer proeven van een brouwsel heeft toch altijd weer wat magisch waarvan iedereen enthousiast wordt. Proost!


1 reactie

Hoe start je met bier brouwen? – Brouwerij de Stalen Piepe · 17 november 2019 op 15:31

[…] brouwen is in de basis niet heel spannend, hierover heb ik al eerder een blog geschreven. Als je kunt koken kun je bier brouwen wordt wel eens gezegd. Om te beginnen is […]

Gesloten voor reacties.